Autyzm – pomagamy dzieciom otworzyć się na świat

Jak możemy pomóc funkcjonować osobom ze spektrum autyzmu?

Tlenoterapia hiperbaryczna jest nowością w technice rehabilitacji osób ze spektrum autyzmu. Jest to temat wielu aktualnie prowadzanych badań. W ciągu kilku ostatnich lat pojawiły się głosy zachwycone wpływem tlenoterapii hiperbarycznej na osoby z tym problemem rozwojowym, nie brakuje też przeciwników takiego rozwiązania. W niniejszym artykule przedstawimy, w jaki sposób tlenoterapia hiperbaryczna wpływa na osoby dotknięte zaburzeniami neurologicznymi.

Osoby dotknięte autyzmem często unikają kontaktu ze światem, nie nawiązują kontaktu wzrokowego, mogą nie reagować na swoje imię, być zbyt spokojne lub nadpobudliwe. Osoby ze spektrum autyzmu niechętnie mówią i mają zawężony kontakt społeczny. Nie jesteśmy w stanie wyleczyć osób z osobowością autystyczną, ale w znacznym stopniu możemy poprawić ich funkcjonowanie, poprawić działanie układu ruchowego, aparatu mowy oraz układu odpornościowego. Można częściowo zminimalizować objawy spektrum, dzięki terapiom behawioralnym, zajęciom aktywacji sensorycznej i wczesnego wspomagania rozwoju. W Stanach Zjednoczonych od ponad 20 lat stosuje się też tlenoterapię hiperbaryczną na poziomie niskich ciśnień, czyli 1.3 – 1.5 ATA. Czym jest tlenoterapia hiperbaryczna i czy sesje w komorze hiperbarycznej naprawdę mogą pomóc osobom z Aspergerem czy Autyzmem?

Czym jest tlenoterapia hiperbaryczna?

Tlenoterapia hiperbaryczna to nieinwazyjna metoda wspierająca leczenie wielu chorób i schorzeń. Jest to oddychanie skoncentrowanym tlenem w warunkach głębinowych imitowanych w komorze hiperbarycznej. Podczas zabiegu wchodzi się do tak zwanej komory hiperbarycznej, w której wytwarzane jest ciśnienie wyższe od atmosferycznego. Może ono osiągnąć poziom  od 1,3 nawet do 3 ATA, jednak do rehabilitacji dolegliwości na poziomie neurologicznym stosuje się delikatne ciśnienie głębinowe do 1.5 ATA. W takich warunkach, do komory dostarczany jest tlen, który z łatwością rozpuszcza się w osoczu i dociera do każdej komórki w organizmie.

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak dokładnie wyglądają sesje mHBOT, przeczytaj artykuł: 

Tlenoterapia hiperbaryczna, jak wygląda?

W jaki sposób wdychanie skoncentrowanego tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia wpływa na osoby ze spektrum autyzmu?

Tlen jest niezbędny do życia, dlatego gdy jest go za mało, to ciało nie funkcjonuje prawidłowo. Poszczególne organy, tkanki i grupy neuronów nie mają energii do pracy i mogą obumierać. Wystarczą 4 minuty bez tlenu, żeby mózg trwale przestał funkcjonować. Dlatego dotlenienie jest tak istotne i ma tak ogromny wpływ. Badania na temat wykorzystania tlenoterapii hiperbarycznej w tej dziedzinie prowadzone są już od ponad 20 lat. Jakie wnioski z analiz naukowych są ważne w kontekście autyzmu? Udowodniono, że sesje mHBOT, czyli ładnej tlenoterapii hiperbarycznej (od 1.3 do 1.5 ATA):

• zwiększają ilość tlenu, który rozpuszcza się w osoczu,
• dotleniają sieć neuronów,
• poprawiają krążenie i mikrokrążenie,
• pobudzają do pracy komórki i neurony, które były uśpione,
• zwalczają stany zapalne w organizmie,
• wspierają rozwój nowych komórek macierzystych, które zajmują miejsce uszkodzonych komórek,
• wspierają produkcję serotoniny, która jest neuroprzekaźnikiem, czyli umożliwia przekazywanie sygnałów między neuronami,
• pomagają usunąć toksyny z organizmu.

Czy w takim wypadku tlenoterapia hiperbaryczna może realnie pomóc osobom dotkniętym spektrum autyzmu? Środowisko naukowe jest podzielone, dlatego warto przyjrzeć się konkretnym badaniom i studiom przypadków.

Tlenoterapia hiperbaryczna, a autyzm – pierwsze próby

Jednym z pionierów badań na temat wpływu tlenoterapii hiperbarycznej na osoby autystyczne jest dr Paul Harch, dyrektor University Medical Center Hyperbaric Medicine Department i wykładowca w Szkole Medycznej LSU w Nowym Orleanie. W swojej książce „Oxygen Revolution”  przytacza wiele historii pacjentów, których jakość życia znacznie poprawiła się po sesjach mHBOT.

W 1995 roku podjął pierwsze próby terapii tlenem hiperbarycznym. Od tego czasu regularnie pracuje z osobami dotkniętymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu i zauważył, że u 80% z nich poprawiły się umiejętności społeczne, pamięć oraz zdolności językowe.

Historia Jacylyn Moll

3-letnia Jacylyn Moll była dzieckiem autystycznym. Nie nawiązywała kontaktu wzrokowego i nie potrafiła chodzić bez pomocy drugiej osoby. Po jednej sesji tlenoterapii hiperbarycznej zaczęła patrzeć na osoby, które do niej mówią, a po miesiącu zabiegów zaczęła samodzielnie chodzić.

Zobacz więcej przypadków dzieci, którym pomogła hiperbaria!

Historia Bena

Ben był 5-letnim chłopcem, który urodził się ze zniekształconą czaszką oraz licznymi schorzeniami spowodowanymi głównie przez nieleczoną cukrzycę matki. Szybko okazało się, że nie rozwija się prawidłowo, ponieważ miał problemy z nauką, z mówieniem, często tracił kontakt z rzeczywistością i zanurzał się w swoim własnym świecie. W Skali Oceny Autyzmu Dziecięcego (CARS) otrzymał 29 punktów i został zdiagnozowany jako osoba zmagająca się z łagodnym autyzmem. Dr Harch poddał Bena tlenoterapii hiperbarycznej i pierwsze zmiany widać było już po jednym sesji.

Poniżej zdjęcia z badania SPECT (tomografii emisyjnej), które pokazują aktywność mózgu oraz przepływ krwi w tym organie.

Zdjęcie z badania SPECT przed sesjami tlenoterapii hiperbarycznej. Widać na nim nieprawidłowości w płacie skroniowym oraz w obszarze móżdżku, które są typowe dla osób autystycznych.

Źródło: https://hbot.com/conditions/autism/

Zdjęcie z badania SPECT po jednej sesji tlenoterapii hiperbarycznej. Widać poprawę aktywności w płacie skroniowym i w móżdżku.
Źródło: https://hbot.com/conditions/autism/

Ben odbył łącznie 63 sesje tlenoterapii hiperbarycznej. Poprawiły się jego zdolności poznawcze, umiejętność koncentracji, zaczął osiągać lepsze efekty w nauce i łatwiej nawiązywał relacje z rodziną. Zabiegi mHBOT pomogły mu też w koordynacji ruchowej oraz w komunikacji z innymi.

Tlenoterapia hiperbaryczna, a zdolności poznawcze

Jak Ben rysował przed i po sesjach mHBOT? Efekty są naprawdę widoczne. Dr Harch poprosił chłopca o odwzorowanie kwadratu, który narysował w lewym górnym rogu. Tak wyglądały rysunki przed sesjami tlenoterapii hiperbarycznej.

Źródło: https://hbot.com/conditions/autism/

Tak chłopiec odwzorował kwadrat z lewego górnego rogu po 63 sesjach tlenoterapii hiperbarycznej.

Źródło: https://hbot.com/conditions/autism/

Badania dr Harcha skupiają się głównie na przypadkach konkretnych osób. Bardziej kompleksowo do analizy wpływu tlenoterapii hiperbarycznej na autyzm podszedł dr Dan Rossignol.

Badania kliniczne na temat wpływu tlenoterapii hiperbarycznej na osoby autystyczne

Kolejne amerykańskie badania, które udowadniają skuteczność tlenoterapii hiperbarycznej u osób dotkniętych zaburzeniami ze spektrum autyzmu to dwie próby kliniczne z 2009 roku. Naukowcy na czele z  dr Danem Rossignolem z International Child Development Resource Centre na Florydzie przebadali 62 dzieci w wieku od 2 do 7 lat. Każde z nich odbyło 40 sesji tlenoterapii HBOT. Połowa z nich oddychała tlenem w komorze hiperbarycznej pod ciśnieniem 1,3 ATA (około 30% wyższym od ciśnienia atmosferycznego), a reszta tlenem pod ciśnieniem 1,03 ATA.

Badacze zauważyli znaczną poprawę u 30% dzieci z pierwszej grupy i u 8% osób z drugiej. Natomiast ogólną poprawę zanotowano u 80% z grupy pierwszej i 38% z grupy drugiej. Mali pacjenci zaczęli odnosić sukcesy w rozumieniu języka, interakcjach społecznych i nawiązywaniu kontaktu wzrokowego. Zespół dr Rossignola zauważył, że najlepsze efekty uzyskały dzieci powyżej 5 roku życia oraz osoby z lżejszymi odmianami autyzmu.

Oznacza to, że nawet łagodne sesje tlenoterapii hiperbarycznej (mHBOT) mogą odnieść pozytywne skutki oraz realnie poprawić jakość życia osób autystycznych. Amerykańscy badacze w swojej próbie klinicznej wykorzystali m.in. komory hiperbaryczne wytwarzające ciśnienie 1,3 ATA.

Co zmienia tlenoterapia hiperbaryczna?

Równie ciekawe są wyniki analiz prowadzonych na przestrzeni lat przez dr Kinaciego. Na corocznym spotkaniu stowarzyszenia medycznego w Las Vegas ogłosił, że przeprowadził badania, w których wzięło udział 108 dziecięcych pacjentów autystycznych. Przeszli 50 sesji tlenoterapii hiperbarycznej pod ciśnieniem 1,5 ATA. U 82,40% poprawiło się krążenie. 79% osób znacznie poprawiło swoje zdolności komunikacyjne i językowe, 85,5% zdolności społeczne, 87% zdolności kognitywne, a 75,2% dzieciom poprawił się ogólny stan zdrowia oraz zachowanie w codziennym życiu

Wpływ tlenoterapii hiperbarycznej na osoby dotknięte autyzmem to temat wielu badań. Mimo tego, że liczne amerykańskie analizy pokazują, że sesje mHBOT poprawiają zdolności kognitywne i społeczne, to nie wszyscy są przekonani co do ich skuteczności. Należy jednak pamiętać, o naturze pochodzenia tej dolegliwości. Tlenoterapia hiperbaryczna pomaga młodym ludziom ze spektrum, ponieważ jej działanie przyspiesza regenerację nerwów i wzmacnianie skupienia. Co widać na powyższych przykładach. Takich przykładów jest więcej, o czym opowiemy w kolejnym artykule.