Ciśnienie hiperbaryczne wyższe od 1.5 ATA? Nie zawsze wskazane

Remisja dolegliwości neurologicznych w łagodnym ciśnieniu hiperbarycznym (mHBOT)

Częste pytanie, z którym spotykamy się w temacie tlenoterapii hiperbarycznej, dotyczy tego, czy niskie ciśnienia stosowane w łagodnej tlenoterapii w komorze hiperbarycznej są skuteczne – przecież komory medyczne hiperbaryczne operują na wyższych ciśnieniach (HBOT). Okazuje się, że i one muszą zmniejszyć podwyższenie ciśnienia, aby skuteczniej przeciwdziałać dolegliwościom neurologicznym, więc ciśnienie 1.3 do 1.5 ATA jest stosowane w medycznej komorze tlenoterapii hiperbarycznej.

Komory hiperbaryczne funkcjonują w przedziale od powyżej 1 ATA do 4 ATA. O atmosferze na poziomie 1,0 ATA mówimy, gdy stoimy na równi z poziomem morza. Natomiast, gdy nurkujemy pod wodę, ciśnienie zaczyna rosnąć w tempie mniej więcej 1,0 ATA na 10 metrów głębokości.

Tlenoterapia hiperbaryczna to zatem kliniczne zastosowanie tlenu w środowisku pod ciśnieniem na wyższym poziomie niż 1,0 atmosfery absolutnej (ATA). Zwiększone ciśnienie pozwala na lepsze rozpuszczenie tlenu i nasycenie nim organizmu. Łagodna tlenoterapia hiperbaryczna to bezpieczna i nieinwazyjna terapia specjalistyczna polegająca na wejściu do hiperbarycznej komory tlenowej i odczuwaniu 30% wzrostu ciśnienia, równego 1,3 ATA. Badania wykazały 50% a nawet większy wzrost natlenienia po godzinie przebywania w środowisku 1,3 ATA, przy użyciu tylko sprężonego powietrza.

Łagodna tlenoterapia hiperbaryczna, a wpływ na uszkodzone neurony

Dr Gunnar Heuser, specjalista od toksykologii, udokumentował wyniki serii zabiegów hiperbarycznych u 9 pacjentów cierpiących na demencję. Celem tego było zbadanie wpływu 1,3 ATA tlenoterapii hiperbarycznej na ten konkretny stan. Jego pacjentami były osoby, które cierpiały z powodu porażenia funkcji mózgowych, takich jak problemy z pamięcią i równowagą ruchową, poszkodowanych przez substancje chemiczne, pestycydy i rozpuszczalniki. Niektórzy pacjenci mieli zaburzenia koncentracji, które znacznie pogorszyły ich jakość życia. Najważniejszym elementem było to, że u tych pacjentów nie nastąpiła śmierć komórek neuronowych, a spowolnienie działania ich funkcji.

Przed przystąpieniem do zabiegu tlenoterapii hiperbarycznej wykonano skan i badanie SPECT, na których dokładnie widać niedotlenione i uśpione komórki mózgowe. Jak widać, zmienia się to dynamicznie po przystąpieniu do rehabilitacji w komorze hiperbarycznej. Każdy pacjent został poddany serii 10 zabiegów hiperbarycznych: jedna godzina dziennie przez pięć kolejnych dni, w okresie dwóch tygodni.

Każdy z pacjentów biorących udział w badaniu wykazał poprawę. Zgłoszono mniejszą liczbę problemów z pamięcią krótkotrwałą, pewnością ruchową, bólami głowy i innymi objawami obniżonego krążenia. Skany SPECT obiektywnie potwierdziły wzrost przepływu krwi i tlenu do dotkniętych obszarów mózgu, takich jak płat skroniowy i część mózgu, w której znajduje się pamięć krótkotrwała.

Autyzm tylko pod łagodnym ciśnieniem hiperbarycznym, nawet w komorach medycznych

Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym spowodowanym połączeniem czynników genetycznych i środowiskowych. Charakteryzuje się trudnością w interakcji społecznej, komunikacji i powtarzalnym zachowaniem. Oznaki i objawy autyzmu są zwykle zauważane przez rodziców w ciągu pierwszych dwóch do trzech lat życia. Objawy często rozwijają się stopniowo, chociaż niektóre dzieci z autyzmem osiągają poziom rozwoju w normalnym tempie, a następnie cofają się w wieku od 1 do 3 lat. Upośledzenie funkcji poznawczych i problemy sensoryczne są jedną z najdotkliwszych problemów, jakie spotyka dzieci ze spektrum.

W badaniu przeprowadzonym na terenie szpitala Apollo w Delhi (Indie) tlenoterapię hiperbaryczną przeszło ok. 150 dzieci o różnym spektrum autyzmu. Pogrupowano je zgodnie ze spektrum:

• • A – autyzm
  • B – autyzm po uszkodzeniu mózgu, podczas porodu lub wkrótce po nim
  • C – pozostałe przypadki spektrum

Zastosowano ciśnienie absolutne o wysokości 1,3 ATA. Wyniki sugerują, że grupa B, czyli autyzm wywołany uszkodzeniem, bądź niedotlenieniem, miał najbardziej znaczący wynik poprawy w funkcjonowaniu. Wywnioskowano, że mHBOT dał lepsze zmiany poznawcze i behawioralne w autyzmie, a tym bardziej w autyzmie wywołanym niedotlenieniem mózgu.

Łagodne ciśnienie hiperbaryczne jest często jedyną szansą wspomagania leczenia

Wielu pacjentów, którzy potrzebują tlenoterapii hiperbarycznej może bardzo ciężko znosić wysokie ciśnienia. Jest to aspekt bardzo indywidualny. Dlatego trudno jest przytoczyć konkretne badania. Szacuje się, że co dziesiąty pacjent wieloosobowej komory medycznej może odczuć większy dyskomfort korzystania przebywania w ciśnieniu powyżej 2 ATA. Przykładem może zostać pacjentka, która posiada anatomiczny problem z przegrodą nosową. Jest to sprawa bardzo indywidualna. Stopniowe zwiększanie ciśnienia było bolesne dla niej nawet na etapie 1,5 ATA, jednak wykazywała wskazania do skorzystania z tlenoterapii hiperbarycznej.

Przykładów takich jest znacznie więcej, pojawiają się także przypadki, gdzie stan zdrowotny pacjenta jest tak ciężki, że podniesienie ciśnienia powyżej 2,0 ATA może sprawić więcej szkody, niż pożytku. Należy więc podwyższać ciśnienie stopniowo i bardzo delikatnie. Nie zalecane są wtedy komory w których nie ma możliwości manualnej kontroli przez prowadzącego gabinet tlenoterapii hiperbarycznej.

Badania nad COVID-19, ciężkie przypadki leczone łagodną tlenoterapią hiperbaryczną

Na temat tych badań napisaliśmy cały oddzielny i szczegółowy artykuł, ale warto przypomnieć, że leczenie koronawirusa odbywało się w atmosferze od 1,3 ATA do 1,5 ATA. Badania potwierdziły także, że rekonwalescencja pacjentów pod ciśnieniem 2,0 ATA była mniej skuteczna. Wszyscy pacjenci wyzdrowieli bez potrzeby wentylacji mechanicznej. Po tlenoterapii hiperbarycznej zwiększyło się nasycenie tlenem, tachypnoe (szybkie, krótkie oddechy) ustąpiło, a markery zapalne spadły. W chwili pisania tego tekstu trzech z pięciu pacjentów zostało wypisanych ze szpitala, a dwóch pozostaje w stabilnym stanie. Co najważniejsze, mHBOT zapobiegał potrzebie wentylacji mechanicznej. Dr Sonners z USA HBOT wytłumaczył to zjawisko w swoim materiale filmowym. Pacjenci z COVID-19 cierpieli na głębokie niedotlenienie, struktura ich płuc była naruszona, przez co nie mogli przyswoić wystarczającą ilość tlenu. Dzięki niskiemu ciśnieniu specjaliści od tlenoterapii hiperbarycznej mogli lepiej kontrolować poziom dostarczanego tlenu.

Podsumowanie badań na łagodnym ciśnieniu hiperbarycznym

Komory hiperbaryczne są dostępne w szerokiej gamie ciśnień. Należy pamiętać, że każdy sposób na to, aby pomóc potrzebującym jest skuteczny. Medyczne komory hiperbaryczne wieloosobowe to ogromna inwestycja, a dostanie się do medycznej komory hiperbarycznej z refundacji NFZ może równać się z bardzo długim oczekiwaniem na zabieg. Jeżeli mamy możliwość natychmiastowej interwencji i skorzystania z łagodnej komory hiperbarycznej, będzie to zabieg równie skuteczny, jednak wolniejszy. Jednakże skorzystanie z tlenoterapii hiperbarycznej w przypadku chorób neurologicznych osiągnie najlepsze wyniki w przedziale od 1,3 do 1,5 ATA. Łagodna tlenoterapia hiperbaryczna ma potwierdzone i udokumentowane działanie, a na terenie Polski znajdziemy znacznie więcej gabinetów tlenoterapii hiperbarycznej wyposażonych w komory łagodne.

Sprzęt fizjoterapeutyczny, który warto poznać

Bibliografia:
Źródło internetowe: http://www.journalijcar.org/issues/effectiveness-low-pressure-hyperbaric-oxygen-therapy-autism-and-hypoxic-brain-injury-hie 10.06.2020
 https://www.drneubrander.com/Files/Brain%20Study-clinicalstudyimpaired%20brain%20function.pdf 10.06.2020
 https://www.researchgate.net/publication/303312016_Low_pressure_hyperbaric_oxygen_therapy_in_autism_spectrum_disorders_A_prospective_randomized_study_of_30_children 10.06.2020